Ontwikkelingen in het financieel kader

Spoorzone Oost
Om invulling te geven aan de opgave tot en met 2030 is in afstemming met het Rijk een businesscase opgesteld voor de realisatie van circa 5.400 woningen in het gebied. De dekking van deze gebiedsontwikkeling komt vanuit het Rijk, de Provincie en gemeentelijke middelen. Een deel van de gemeentelijke middelen is reeds beschikbaar binnen bestaande budgetten en wordt bij elkaar gebracht binnen de nieuw te vormen bestemmingsreserve Spoorzone Oost. Dit betreft middelen vanuit de bestemmingsreserves Stadsontwikkelfonds (€ 9,5 miljoen), Gebiedsontwikkeling Kronenburg (€ 1,1 miljoen) en Zuidelijke binnenstad (€ 0,4 miljoen).

Flexwonen Merwedeterrein
Voor het project Flexwonen Merwedeterrein wordt een aanvullend budget van € 0,3 miljoen in 2024 begroot. Doordat een aanzienlijk deel van de grond afgevoerd dient te worden zijn er extra kosten voor grondwerkzaamheden. Daarnaast is er een aanvullend planbudget nodig om het project tot realisatie te brengen. Zowel de kosten voor onderzoeken als de afstemming met de omgeving en corporaties vraagt meer aandacht en tijd dan waarmee aanvankelijk is rekening gehouden. Deze extra lasten worden gedekt vanuit het Stadsontwikkelfonds.

Klimaatbudget
Om de energietransitie een impuls te geven is in de Begroting 2023 € 15,0 miljoen vrijgemaakt dat is toegevoegd aan het Klimaatfonds. Snelle en effectieve maatregelen zijn nodig om de klimaatcrisis te bestrijden. In de energietransitie is de afgelopen jaren al flink geïnvesteerd en deze zal de komende jaren worden geïntensiveerd. We verwachten in de jaren 2024, 2025 en 2026 jaarlijks € 5 miljoen te besteden. Om die reden wordt de begrote toevoeging van € 10 miljoen in 2023 en van € 5 miljoen in 2024 teruggedraaid en wordt het Klimaatbudget direct in de exploitatie begroot. Dit sluit daarmee aan bij het ritme waarmee de uitgaven worden gedaan. Het klimaatbudget wordt binnen de kaders voor het klimaatfonds besteed.

Eenmalige dotatie aan de BR Voorstudies
Wanneer een ruimtelijke ontwikkeling wenselijk is en er nog geen beleid, programma of gebiedsvisie als kader daarvoor is vastgesteld, is er voorstudiebudget beschikbaar om de haalbaarheid te onderzoeken. Deze voorstudie zal in een korte periode worden uitgevoerd en zal leiden tot een raadsbesluit waarna de plankosten kunnen worden geactiveerd. Als er voor het einde van het boekjaar geen dergelijk raadsbesluit wordt genomen, of wanneer de ontwikkeling wordt gestopt blijven de kosten voor rekening van het voorstudiebudget. Voor voorstudies is een jaarlijks budget van € 100.000 beschikbaar. De bestemmingsreserve Voorstudies is volledig uitgeput. Vanwege de verstedelijkingsopgave en een toenemend aantal initiatieven voor nieuwe ontwikkelingen wordt voorgesteld om éénmalig € 0,5 miljoen toe te voegen aan de BR Voorstudies.

Eenmalige bijdrage aan stadsontwikkelfonds tbv gemeentelijke planontwikkelingskosten grootschalige gebiedsontwikkelingen
De omgevingsvisie en verstedelijkingsstrategie geven kaders en richting voor een verdere gezonde groei van de Arnhem in de komende 20 jaar. Hierbinnen is de urgente woningbouwopgave prominent aanwezig. In 2020 hebben we ons de ambitie gesteld om voor 2040 16.000 woningen toe te voegen. Op dit moment, drie jaar later, zijn er in Arnhem nog zo’n 14.000 woningen benodigd. Aan de ontwikkeling hiervan zijn plankosten verbonden die naar verwachting in de ordegrootte van € 2 á € 4 miljoen gaan vallen. De plankosten worden conform de spelregels van grondbeleid onderdeel van de business case of grondexploitatie. Anders dan in het verleden, zijn de binnenstedelijk gebiedsontwikkelingen niet langer winstgevend voor gemeentes, maar vragen deze extra investeringsmiddelen vanuit een publieke onrendabele top. Ter dekking van de plankosten voor de onrendabele top wordt in 2025 € 1,0 miljoen toegevoegd aan het stadsontwikkelfonds.

Publiek onrendabele top Spoorzone Oost
In de huidige businesscase voor de ontwikkeling van Spoorzone Oost waarin 5.400 extra woningen worden gebouwd, zijn behalve middelen uit bestaande gemeentelijke budgetten nog aanvullende middelen nodig. Daarom wordt in 2024 € 12,0 miljoen en in 2025 € 1 miljoen extra toegevoegd aan de bestemmingsreserve Spoorzone, waarmee de totale reservering in 2024 uitkomt op € 23 miljoen en in 2024 op € 24 miljoen.
Voor de inrichting van de openbare ruimte wordt een investeringsbudget van € 19 miljoen vrijgemaakt. Dit leidt tot structurele kapitaallasten van € 0,6 miljoen vanaf 2027 en aanvullend € 0,3 miljoen vanaf 2028.

Lokaal, sociaal, duurzaam, circulair en diervriendelijk inkopen
Arnhem heeft grote ambities op het gebied van lokaal, sociaal, duurzaam, circulair en diervriendelijk inkopen. Om hier een impuls aan te geven wordt in 2024, 2025 en 2026 jaarlijks € 0,3 miljoen geïnvesteerd. Hiermee wordt bewustwording gecreëerd en de gewenste aanpak in onze organisatie en in onze werkprocessen geborgd. Tevens draagt deze impuls ertoe bij dat er meer inzicht komt in gemaakte contractuele maatschappelijke afspraken met leveranciers en hierdoor ook beter gemonitord en gestuurd kan worden.

Aanvangsfase Verhuurdersvergunningen (Wet Goed Verhuurderschap)
In de Begroting 2023 is de ambitie opgenomen om stadsbrede verhuurdersvergunningen in te voeren. Bij een stadsbrede invoering vallen ongeveer 15.000 adressen onder een vergunningsregime. Er is structureel € 0,3 miljoen beschikbaar voor de uitvoering van de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving. Gelet op de organisatiekosten van het opzetten van een vergunningverlening- en handhavingsregime en de capaciteit die het vergt om in de beginfase adressen te inventariseren, aan te schrijven en registreren wordt eenmalig € 0,6 miljoen vrijgemaakt en € 75.000 structureel.

Makelpunt
Makelpunt Arnhem is sinds april 2022 online. Inmiddels worden er circa 140 locaties op de site aangeboden en de verwachting is dat dit veel verder wordt uitgebreid met scholen, sportpanden en diverse andere locaties. De huidige aanbieders zijn enthousiast en zien de meerwaarde van Makelpunt Arnhem. In de subsidievoorwaarden is ook opgenomen dat iedereen mee doet met het Makelpunt. Tot en met 2023 wordt dit vanuit ontmoeten en verbinden financieel ondersteund. Om ook na 2023 Makelpunt Arnhem in de lucht te houden wordt een structurele last van € 100.000 opgenomen.

Community manager Merwedeterrein (motie 23M03)
Op het Merwedeterrein worden 149 flexwoningen gerealiseerd. Gelet op de locatie, nabij het kwetsbaardere Presikhaaf 1, heeft de raad met motie 23M03 het college opgedragen om een sociaal beheerder/community manager in te zetten in het gebied. Deze persoon dient zich te ontfermen over de nieuwe huurders en legt actief de verbinding met de rest van de buurt. Er worden nog afspraken met woningcorporaties gemaakt
over de financiering van de ‘sociale componenten’ van de flexwoonontwikkeling bij het Merwedeterrein, en er liggen subsidiekansen liggen bij de Provincie Gelderland. Om er zeker van te zijn dat er met ingang van 2024 dekking is voor een sociaal beheerder, wordt hiervoor tot en met 2027 een budget van jaarlijks € 50.000 in de begroting opgenomen.

Handhaving verbod permanente bewoning vakantieparken
Op Vakantiepark Arnhem wordt al een aantal jaar gehandhaafd op het voorkomen van permanente bewoning. Het aantal permanente bewoners is geslonken naar 42. Ook op de andere vakantieparken vindt permanente bewoning plaats om te voorkomen dat op sommige parken bewoning toeneemt is actief toezicht noodzakelijk. Hiervoor wordt tot en met 2027 jaarlijks € 50.000 vrijgemaakt. 

Wasbare proefluiers (amendement 22A38)
Om de hoeveelheid eenmalige luiers die in het restafval belanden te verminderen, wordt zoals ook in de raadsbrief d.d. 16-05-2023 aangegeven (zaaknummer 196737) in 2024 een proefproject gehouden met de uitgifte van een gratis proefluier aan nieuwe ouders bij de aangifte van een geboorte. Op die manier brengen we wasbare luiers actief onder de aandacht bij alle nieuwe ouders en maken we het makkelijk om de wasbare luiers te proberen en te blijven gebruiken. De kosten voor deze proef bedragen eenmalig € 63.000 in 2024.

Verduurzamen vastgoed
Zoals eerder in dit hoofdstuk is aangegeven is er in de Begroting 2023 op een aantal posten voor gekozen om incidentele middelen in te zetten in plaats van structureel geld vrij te maken. Het investeringsbudget voor het verduurzamen van gemeentelijk vastgoed is één van deze posten. Voor een totaal investeringsbudget van € 8,0 miljoen worden in deze begroting de kapitaallasten opgenomen.

Energieprijzen eigen gebruik vastgoed
De energieprijzen zijn in 2022 en 2023 fors gestegen. Het is onzeker in hoeverre deze stijging structureel is. Voor 2024 is de verwachting dat de energieprijzen nog hoog zullen blijven. Daarom wordt in 2024 € 1,5 miljoen extra aan energielasten in de begroting opgenomen voor het eigen gebruik in gemeentelijk vastgoed.

Beëindiging spaarelement rioolheffing
In de Begroting 2022 is een spaarelement aan de rioolheffing toegevoegd waarmee een voorziening is gevormd voor toekomstige vervangingsinvesteringen. Daarnaast werden hiermee ongewenste tariefschommelingen voorkomen. Op basis van het investeringsplan is een verdere toevoeging aan de voorziening na 2025 niet meer noodzakelijk. Deze heeft dan een omvang van € 2,8 miljoen. Ook is er geen noodzaak meer voor de voorziening om ongewenste tariefschommelingen te voorkomen. Daarmee kan vanaf 2026 het spaarelement van € 0,7 miljoen uit de rioolheffing vervallen.